Ova vrsta raka smatra se podmuklom jer se u mnogim slučajevima razvija bez ikakvih simptoma, pa može proći i do deset godina dok ne izazove ozbiljne zdravstvene probleme
Rak debelog creva je opaka bolest koja se često razvija bez jasnih simptoma, što ga čini podmuklim i teško uočljivim u ranim fazama. Međutim, postoje neki prvi znakovi na koje treba obratiti pažnju, jer je pravovremeno prepoznavanje ključno za lečenje.
Vedrana Rudan je sredinom 2024. godine saznala da se bori sa rakom debelog creva, a njena nedavna kolumna šokirala je javnost. U njoj je podelila svoju borbu sa ovom ozbiljnom bolešću i zahvalila lekarima koji su se o njoj brinuli.
Zašto je rak debelog creva opasan?
Ova vrsta raka smatra se podmuklom jer se u mnogim slučajevima razvija bez ikakvih simptoma, pa može proći i do deset godina dok ne izazove ozbiljne zdravstvene probleme. Redovni pregledi su ključni, jer omogućavaju otkrivanje bolesti u početnim fazama kada je šansa za izlečenje najveća.
Rak debelog creva obično nastaje usled nekontrolisanog rasta ćelija u određenom delu debelog creva, kao što su cekum, rektum ili silazno crevo. Najčešći oblik ove bolesti je adenokarcinom. Rak debelog creva češće pogađa muškarce, dok se najveći broj obolelih javlja nakon 60. godine života. Promene u ishrani i načinu života dovode do povećanog broja obolelih.
Koji faktori povećavaju rizik?
Porodična istorija raka debelog creva
Starija životna dob
Prisutnost adenoma u debelom crevu
Zapaljenje debelog creva (npr. ulcerozni kolitis)
Kronova bolest
Pušenje
Gojaznost
Prethodno lečenje od kolorektalnog karcinoma
Rak debelog creva može biti sporadičan, što znači da nije povezan sa nasleđem, ali postoji i porodični oblik koji je uzrokovan genetskim mutacijama ili većim rizikom u određenim porodicama.
Kako prepoznati simptome raka debelog creva?
Rak debelog creva se najčešće razvija u rektumu, a simptomi mogu uključivati:
Krv u stolici ili skriveno krvarenje, što može dovesti do anemije
Promene u prirodi pražnjenja creva (zatvor, dijareja ili obrnuto)
Stolice u obliku olovke
Mučnina i uporna dijareja
Opipljiva kvržica u stomaku
Ponavljajuće krvarenje iz rektuma
Jaki bolovi u stomaku koji mogu ukazivati na opstrukciju
Grčevi u stomaku
Gubitak težine, slabost i gubitak apetita, što su simptomi u uznapredovalim fazama
Kako se može sprečiti rak debelog creva?
Iako nije moguće potpuno eliminisati rizik od raka debelog creva, postoji nekoliko koraka koji mogu značajno smanjiti šanse za razvoj ove bolesti:
Redovna fizička aktivnost (hodanje, plivanje)
Smanjenje unosa kalorija
Ograničavanje alkohola
Smanjenje životinjskih masti u ishrani
Povećanje unosa povrća i voća
Osobe starije od 50 godina treba da se podvrgnu redovnim pregledima, kao što su:
Kolonoskopija svakih deset godina
Kontrastni pregled debelog creva svakih pet godina
Testovi fekalne okultne krvi svake godine
Rana detekcija i prevencija mogu značajno poboljšati šanse za izlečenje, pa je važno redovno se kontrolisati i pratiti svoje zdravlje.
NAJZENA.RS
